Waarom gaan mijn lampjes altijd kaduuk?

Alles over ontstekingen, draadbomen, verlichting en wat er maar elektronisch of elektromechanisch is.
NIX
chaly addict
Berichten: 18807
Lid geworden op: 27 jan 2007 21:21
Bezit: Een hamer
Locatie: Milsbeek

Waarom gaan mijn lampjes altijd kaduuk?

Bericht door NIX »

Zowel bij de originele 6V puntenontstekingen als bij de latere en bami 12V CDI spanningsbronnen komt het voor dat lampjes aan de lopende band worden opgeblazen. Dat zit zo: je lichtspoeltjes maken veel meer prik dan noodzakelijk is om een lampje te laten branden. Waarom? Omdat er voor gekozen is om ook bij stationair toerental nog een beetje lichtopbrengst te hebben. Als je het vergeklijkt met bijvoorbeeld een oude puch of zuignapp, dan zie je dat het licht bij deze brommers vaak bijna uitdooft als er geen toeren gemaakt worden. Voordeel is wel dat de lampjes meestal heel blijven, ook bij volgas. Bij onze Japanse rakkers is er wat bedacht om het overschot af te laten vloeien: de accu. Bij zowel 12V als 6V wordt de stroom gelijkgericht zodat de accu ermee bijgeladen kan worden. De accu kan de hoge piekspanningen makkelijk hebben en door de accu hebben we ook een extra voorraadje aan gelijkstroom voor incidentele grootverbruikers zoals je knippers, je remlicht en je toeter. Omdat het mooie afgevlakte stroom is, kan je neutraallampje er in zijn eentje mooi heel op blijven, ook als je staat te gassen met 12.000 tpm. Een accu kan stroom blijven pakken, ook als hij vol zit. De energie wordt bij een volle accu gebruikt om water te ontleden in knalgas. Daarom moet je regelmatig je accu checken en met demiwater bijvullen. Een lichtspoel is 1 winding, dus niet 2 aparte windingen. Wat er met de ene draad gebeurt, heeft dus invloed op de andere. Hij begint op de massa en er wordt soms 1 of 2x een aftakking gemaakt voor hij aan het einde is. Er zit qua stroomroute een klein beetje verschil tussen 12V en 6V systemen en je hebt ook nog de 6V laat type C/staande cilinder systemen. Ik zal ze proberen uit te leggen:

6V OT
Gele en groene draad uit lichtspoel. Afhankelijk van de gekozen lichtstand zal de witgele draad naar de gelijkrichter gevoed worden door de groene of gele draad uit de ontsteking. Kijk maar eens heel goed naar een bedradingsschema, dan zie je het. Bij licht aan mag de gele de stroom leveren die bij de lichtschakelaar doorgegeven wordt aan de verlichting en de gelijkrichter. Als je licht brandt, gaat er dus ook een deel stroom door naar de accu. Juist dit delen van de spanning zorgt ervoor dat er zoveel stroom naar de accu wegvloeit, dat de verlichting heel blijft. Als het toerental laag is, pakt de accu geen stroom, dat doet ie pas boven de 7V, dus alles gaat dan naar het licht. Bij meer toeren gaat de overtollige prik de accu in.

6V laat en staand
Gele en witte draad uit lichtspoel. De witte draad geeft de meeste spanning en laadt altijd de accu, ongeacht de gekozen lichtstand. De gele geeft alleen prik aan de koplamp bij staand, C vaak ook het achterlicht. De gele draad is eigenlijk een eerder afgetapte draad van de laadspoel die uiteindelijk eindigt in de witte. Alleen hier al door zorgt de aanwezigheid van een accu ervoor dat de stroom op de gele grotendeels wordt getemperd.

12V
Alle kleuren van de regenboog mogelijk, ik hou even de Honda kleuren aan (wit en geel). Dit systeem heeft een 3 pins- of 4 pins spanningregelaar. 3-Pin is altijd in combinatie met een losse gelijkrichter.
Ook hier komen een witte en gele draad uit de laadspoel. De witte zit aan het eind van de winding en voedt permanent de accu. De gele is een stukje eerder afgetakt en voedt het licht.
Zowel bij 3- als bij 4-pin wordt de gele draad geregeld op 12V. Probleem van doorfikkende lampjes opgelost zou je denken. Niet dus, want het maakt wel degelijk uit of de witte op een accu zit aangesloten. Met accu wordt het hele spoeltje al aardig afgevlakt en de spanningsregelaar is nog een extra beveiliging, maar niet de hoofdbeveiliging. Waarom is die regelaar dan toch nodig? Heel simpel: omdat deze laadspoelen nog meer overcapaciteit hebben dan hun antieke 6V broertjes en zusjes.

Nog even ten overvloede: In een 4-pins regelaar wordt alleen de gele draad geregeld en vloeit de overtollige prik af via de groene draad naar de massa. De witte wordt alleen gelijk gericht, niet geregeld. Eigenlijk werkt het dus hetzelfde als bij een 3-pins, daarin zit de gele draad gewoon doorverbonden in 2 pinnen en is de 3e pin voor de massa. In een systeem met 3-pin zit dus altijd nog een aparte gelijkrichter.

Alternatieven voor een accu:
Die zijn er niet zomaar. Weglaten betekent dat je lampjes en eventuele regelaar het vol voor hun kiezen krijgen, zeker bij systemen die meer toeren kunnen maken dan een verlatend vliegwiel toestaat. Je zal dus een vervanger moeten vinden voor de accu. Soms kun je bij een 6V systeem de groene draad pakken en overal 12V in rammen, vaak blaas je ook dat op. Met een dikke elco (30-40V, 30.000mF) die je parallel zet aan de regelaar kun je met licht aan mogelijk de boel heel houden, met licht uit blaas je sowieso je neutraallampje op. De elco in plaats van de accu monteren leverde bij mij bij licht uit een ontplofte elco op. Als je het zo wil aansluiten, laat dan altijd je licht aan. Of op een elco je knippers het willen doen moet je zelf maar uitvinden.

Exotische systemen met zwevende spoelen leg ik wel een keer in een ander topic uit.

Weerstand spoeltjes: lang: 0,2-0,6 ohm, kort: 0,3-0,6 ohm.
Stel je kleppen en kijk eerst even in de FAQ.

Plaats reactie